سه شیره ( توت ، خرما ، انگور )
سه شیره
شیره مادهایست که با عصارهگیری از یک گیاه یا میوههایی مانند انگور، خرما و توت و سیب و معمولاً از طریق جوشاندن با کمک یک حلّال مانند آب یا الکل به دست میآید.
شیره برخی گیاهان نیز با تیغ زدن یا خراش دادن پوست گیاه به دست میآید مانند شیره درخت افرا که از آن شکر تولید میشود و نیز شیره درختان کائوچوکی که در صنعت لاستیکسازی کاربرد دارند.
معجون سه شیره ترکیبی از شیره انگور، خرما و توت سفید است. خواص سه شیره شامل پیشگیری و درمان کم خونی، افزایش قدرت یادگیری، تسکین دردهای مفصلی، تقویت سیستم ایمنی بدن، رفع خستگی، ضعف و بی حسی است.
شیره انگور
شیره انگور مادهای است بسیار شیرین که از آب انگور به دست میآید. شهرستانهای اسکو ملکان و بناب در استان آذربایجان شرقی، شهرستان ملایر در استان همدان ،شهرستان بروجرد در استان لرستان، شهرستانهای نیشابور و کاشمر و خلیل آباد در خراسان رضوی و روستای هزاوه زادگاه میرزا تقی خان امیرکبیر از توابع شهرستان اراک تولیدکننده شیره انگور در ایران هستند. البته استان قزوین در حوالی تاکستان و بویین زهرا هم تولید میشود.شیره انگور فرایند تولید متفاوتی با شیره توت و خرما دارد .ابتدا آب انگور را از انگور جدا میکنند سپس نوعی خاک قلیایی به آن اضافه میکنند که باعث میشود تفاله انگور به همراه خاک تهنشین شود بعد آب انگور را داخل دیگهایی ریخته و میجوشانند تا به رنگ طلایی نزدیک به سرخ درآید.
شیره خرما
برای تهیه شیره خرما، مقدار فراوانی خرما را در محوطه پاکیزه و سرپوشیدهای بر روی هم انبار میکنند، پس از مدتی بر اثر فشرده شدن، شیره خرما به شکل مایعی غلیظ از زیر توده خرما روان میشود.
شیره توت
توت هارا در یک قابلمه ریخته و آب به آن اضافه میکنند و روی شعله فرار میدهند و در حینی که روی شعله است آنها را هم زده و سعی در له کردن توت ها میکنند تا . در این مرحله توت ها پخته و له شوند. بعد از پخته شدن؛صبر میکنند تا مواد سرد شود و آنها را از توری رد کرده تا آب خالص آن بدست آید.
بعد از این مرحله مواد خالص توت را روی شعله قرار می دهندکه بجوشد تا رنگ آن تیره شود و سپس به غلظت بیافتد .
طبع مخلوط سه شیره گرم است و برای فصل زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود نیاز دارد، بهترین و مفیدترین ماده غذایی محسوب می شود.
هرچه شیره غلیظتر باشد، قندهای موجود در آن هم بیشتر است. مثلاً قندهای موجود در یک پیاله شیره غلیظ به مراتب بیشتر از قندهای موجود در یک پیاله شیره رقیق است زیرا تبخیر آب باعث باقی ماندن قند بیشتری در شیره میشود. شیرههای رقیقتر، آب بیشتر و قند کمتری دارند.
مهمترین ویژگی درمانی سه شیره استفاده از آن به منظور پیشگیری و درمان کم خونی است. فولات و آهن موجود در ترکیب این مواد از مهمترین مواد خون ساز میباشند. جالب است بدانید جذب آهن موجود در این ترکیب غذایی بسیار بالاتر ازقرص آهن است چراکه آهن موجود در قرصها ظرف 24 ساعت از بدن دفع میشود ولی این آهن گیاهی به خوبی جذب سلولهای بدن میگردد و مصرف آن برای درمان کم خونی به ویژه برای زنان باردار و کودکان بسیار مفید است.
میزان کالری بالای موجود در ترکیب سه شیره آن را به یک ماده غذایی مفید برای تامین انرژی و کالری مورد نیاز بدن تبدیل کرده است. مصرف سه شیره انرژی مورد نیاز کودکان و دانش آموزان را تامین کرده و از همین رو قدرت یادگیری و فعالیت آنها را افزایش میدهد. همچنین خواص سه شیره در تامین انرژی نیز باعث رفع بی حسی و کرختی در افراد بزرگسال و سالمند میگردد.
به دلیل طبع گرم و خاصیت ضد التهابی این معجون استفاده از آن باعث تسکین دردهای مفصلی و آرتروز میشود. مواد معدنی موجود در این شیرههای گیاهی نظیر کلسیم، منیزیم و فسفر به استحکام و سلامت استخوانها کمک میکند.
تمامی املاح، مواد معدنی و ویتامینهای ضروری برای رشد بهتر و سالمتر کودکان و نوجوانان در این ماده غذایی وجود دارد. همچنین به دلیل فعالیت و تحرک بالای کودکان، مصرف سه شیره در وعده صبحانه، علاوه بر رساندن انرژی لازم به آنها، باعث تقویت حافظه و افزایش قدرت یادگیری آنها نیز می شود.
به طور کلی طرز تهیه همه انواع شیره میوهها از شیره انگور و خرما گرفته تا انجیر، سیب و توت سفید تقریبا مشابه یکدیگر است. به این منظور برای استخراج شیره از میوهها که حتماً باید شیرین باشند ابتدا آب آنها را میگیرند و سپس این آب را با کمک حرارت، کمکم غلیظ میکنند. عمل حرارت دهی و تغلیظ تا زمانی که قوام شیره به اندازه دلخواه درآید، ادامه پیدا میکند.
روش تهیه سه شیره:
برای تهیه سه شیره که ترکیبی از شیره خرما، انگور و توت سفید است به مقدار مساوی هر سه شیره را با یکدیگر مخلوط کنید. درب شیشه را ببندید و داخل یخچال نگهداری کنید. همچنین بهتر است سه شیره را داخل ظرفهای شیشهای (ترجیحاً با رنگ تیره) نگهداری کنید. این معجون مقوی و خوشمزه برای ماهها ماندگاری دارد.
توجه داشته باشید که بهتر است برای حرارتدهی از حرارت پایین استفاده کنید. چرا که هرچه درجه حرارت بالاتر و مدت زمان حرارت دهی نیز کمتر باشد، ارزش تغذیهای ماده غذایی هم کمتر میشود پس تقریباً تمام ویتامینهای موجود در آب میوه با حرارت دادن از بین میروند و فقط قندها یا کربوهیدراتها باقی میمانند.
فواید:
اگر زنان باردار و مادران شیرده سه شیره مصرف کنند، جنین و نوزاد کمتر در معرض بیماریهای عفونی و فقر آهن قرار میگیرد؛ سیستم ایمنی جنین یا نوزاد تقویت شده و رشد او سریعتر میشود. یکی دیگر از خواص سه شیره برای نوزاد تقویت هوشیاری و قدرت ذهن اوست.
یکی از دلایل ناتوانی جنسی و ضعف قوای جنسی نداشتن قدرت جسمانی و ضعف بدنی است. در طب سنتی ایران یکی از خواص سه شیره درمان این بیماری عنوان شده است. به طوری که سه شیره با تامین انرژی بدن و رفع خستگی میتواند به افزایش قوای جنسی منجر شود.
سه شیره در تسکین دردهای ناشی از روماتیسم، مفصلی و آرتروز موثر است. این ماده دارای خاصیت ضدالتهابی و طبع گرم است. وجود مقادیر بالای کلیسم، منیزیم و فسفر در این ماده غذایی موجب رفع دردهای مفصلی میشود. این سه ماده علاوه بر ایجاد استحکام و سلامت استخوانها، از پوسیدگی دندان نیز پیشگیری میکند. البته مسواک زدن بعد از مصرف را فراموش نکنید!
مصرف مواد قندی و شیرین به پوست آسیب میرساند. وقتی گلوکز بیش از نیاز بدن به سمت کبد هدایت شود، به صورت جوش بر روی پوست ظاهر میشود. اما سه شیره ا داشتن قند طبیعی آسیبی به کبد و پوست وارد نمی کند. از سوی دیگر این ماده غذایی یک آبرسان موثر برای پوست محسوب میشود. همچنین سه شیره منافذ باز پوست را کنترل کرده و مانع از پیری زودرس پوست میشود.
یکی از دلایلی که باعث ابتلا به سردردهای مزمن میشود، افت فشارخون است. با مصرف سه شیره فشار خون به حالت متعادل باز میگردد؛در نتیجه سردرد درمان میشود. یکی دیگر از دلایل سردردهای مکرر فقر آهن در بدن بوده که با مصرف سه شیره این عنصر برای بدن تامین میشود.
سه شیره به دلیل داشتن ویتامینهای گروه B و مواد معدنی فراوان میتواند مخاط روده بزرگ را افزایش دهد. در نتیجه دفع مواد زائد و مضر از بدن به راحتی انجام و یبوست درمان میشود. سه شیره در درمان سوء هاضمه و بهبود عملکرد معده نیز موثر است.
یکی از دلایلی که مانع از مصرف سه شیره میشود، ترس از چاقی و اضافه وزن است. در واقع سه شیره فاقد کلسترولهای مضر بوده و تاثیر زیادی بر روی چاقی ندارد. البته تا زمانی که در مصرف آن زیاده روی نشود! مصرف یک قاشق غذاخوری سه شیره در وعده صبحانه به سلامت جسمانی کمک میکند. مصرف این مقدار تاثیری در افزایش وزن ندارد. با وجود خواص زیاد سه شیره و تاثیرات مفید آن بر روی بدن نباید در مصرف آن زیادهروی کرد. این ماده غذایی حاوی کلسترول، تری گلیسیرید و قند طبیعی است و افراد گرم مزاج بهتر است از مصرف بیش از حد این ماده خوراکی خودداری کنند؛ زیرا باعث غلیظ شدن صفرا شده و به صورت جوش صورت خود را نشان میدهد. مقدار مناسب مصرف سه شیره برای بزرگسالان در طی روز ۱ قاشق غذاخوری و برای کودکان ۳ قاشق مرباخوری است.
ارده را به طریق مختلفی میتوان مصرف کرد از جمله میتوان آن را بهصورت خالص و بدون هیچگونه افزودنی با نان مصرف کرد یا مواد شیرینی از قبیل عسل، شیره اعم از شیره نبات، خرما، انگور و مربا به آن اضافه و مصرف کرد و میزان افزودنی بسته به ذائقه افراد متفاوت است.
تابستان دارای مزاج گرم و خشک است به همین دلیل افرادی که دارای طبع صفراوی هستند در این فصل شدیداً دچار بحران جسمی و روحی میشوند؛ صفراوی مزاجها تحمل گرمای تابستان را ندارند و این افراد در تابستان نباید از مواد غذایی گرم و خشک استفاده کنند و بهتر است از غذاهای با طبع سرد و تر بیشتر مصرف کنند تا به اصطلاح جگر مصرفکننده خنک شود.
فصل زمستان، فصل سرد و تر است و معمولاً افرادی که بلغمی مزاج هستند و دارای طبع سرد و تر هستند در این فصل احساس سرمای بیشتری میکنند که باید از مواد غذایی گرم مثل عسل، ارده و شیره استفاده کنند.
ارده و شیره یک چاقکننده و تقویتکننده نیروی جنسی بوده و دیر هضم است؛ منضج دملها و زخمهای چرکی و تسکین دهنده درد، گرمی و خشکی عضو است، مزاج گرم و تر دارد و مصلح آن سرکه و عسل است؛ ارده و شیره هر دو گرمی و آب روی آتش برای خلاص شدن از رطوبت سردی خوردن هستند.
از کنجد و ارده در درمان اختلالات کبد و کلیه استفاده میشود و برای درمان استخواندرد و درد مفاصل هم مفید است؛ به دلیل تحرک بالای کودکان، مصرف ارده و حلوا ارده در وعده صبحانه، علاوه بر رساندن انرژی لازم به آنها، باعث تقویت حافظهشان هم میشود، شیره انگور هم درست مانند خود انگور مقدار قابل توجهی ویتامین «آ»، «ب» و «ث» دارد و در ضمن ضد نفخ هم هست.
شاید به جرات بتوان گفت دلیل بسیاری از بیماری ها و کمبود های بدن انسان امروزی ناشی از مصرف مواد غذایی بی کیفیت و یا با کیفیت پایین، کربوهیدرات های فراوان، انواع گوشت قرمز و سرخ کردنی و امسال آن است. در حالی که تا همین چند سال پیش استفاده از مواد غذایی سالم و البته مغذی نه تنها تمامی نیازهای بدن را تامین می کرد بلکه باعث می شد بدن در مقابل بسیاری از علائم داخلی و خارجی نیز مقاوم شده و نسبت به برخی از بیماری ها از همان ابتدا واکنش مناسب را نشان داده و ایمنی بدن را بالا نگه دارد.
یکی از مواد غذایی طبیعی که امروز میزان مصرف آن در خانواده ها رو به کاهش گذاشته استفاده از انواع شیره است. در روزگاری نه چندان دور خانواده ها از شیره بسیاری از میوه ها به عنوان صبحانه و یا به عنوان میان وعده مرتباً استفاده می کردند خواه به عنوان غذای اصلی و خواه با اضافه کردن این ماده غذایی ارزشمند به سایر غذاها از جمله انواع دسر، پیش غذا، خود غذا و یا افزودن آن به عنوان چاشنی به کیک، شیرینی ، فرنی و غیره.
در مطلبی در خصوص خود شیره تماما در خصوص شیره و انواع ان توضیحاتی داده شد. شیره را می توان از بسیاری از میوه ها گرفت و به راحتی برای طولانی مدت نگهداری کرد.
مهم ترین شیره هایی که از قدیم به عنوان معجون هم از آنها یاد می شده است عبارت بودند از شیره خرما، شیره انگور، شیره توت و شیره انجیر.
نحوه مصرف سه شیره
روش اول : در بزرگسالان هر ۸ ساعت یک قاشق غذاخوری و کودکان یک قاشق مرباخوری مصرف شود.
روش دوم : میتوانید بسته به ذائقه خود دو تا سه قاشق غذاخوری سه شیره را در یک لیوان آب حل کرده و یک قاشق غذاخوری گلاب یا عرق بیدمشک را به آن اظافه کنید تا به صورت شربتی بسیار خوشمزه و خوش طعم درآمده و سپس مصرف کنید.
روش سوم : میتوانید مخلوط فوق را با ارده مخلوط و میل کنید.
شرایط نگهداری شیره
شیرهها دارای رطوبت بسیار کم و قند بسیار زیادی هستند پس شرایط رشد و تکثیر میکروارگانیسمها در آنها وجود ندارد. برای نگهداری شیره نیازی به یخچال نیست و میتوان آن را مدتها در محلی خشک و خنک و دور از تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری کرد. اگر شیره در یخچال نگهداری شود، مدت زمان ماندگاری آن بالاتر میرود و اشکالی در این کار وجود ندارد. ضمن اینکه بهتر است شیره هم مانند مربا، داخل ظرفهای شیشهای (ترجیحاً با رنگ تیره) دربسته نگهداری شود.
شما میتوانید شیره و ارده دو دیگر مواد غذایی خود را به صورت آنلاین در مشهد از هایپر 724 سفارش داده و درب منزل خود تحویل بگیرید . حتی درایام تعطیل هم سفارش از فروشگاه اینترنتی هایپر 724 نیز وجود دارد.
همچنین خرید و تحویل سفارش برای شهر تهران و دیگر شهرستان ها از هایپر 724 امکان پذیر می باشد.